Sleppa valmynd og fara beint í meginmál

Ýmsar upplýsingar um áfengi og áfengisneyslu, rannsóknir, greinar o.fl.

Hér má finna fjölmargar rannsóknarskýrslur um áfengi, neyslumynstur áfengis, áhrif áfengisneyslu á einstaklinga og samfélög, áhrif breytinga á sölufyrirkomulagi áfengis og gagnreyndar aðgerðir til að draga úr eða sporna við skaðlegum áhrifum áfengis. 

Athugið að greinum, rannsóknum og heimasíðum er raðað eftir ártölum og í stafrófsröð en ekki eftir vægi. Margar greinar geta átt heima í fleiri en einum hóp.

Afleiðingar aukins frelsis í sölu áfengis
 

(2016) Long-term effects of changes in Swedish alcohol policy: can alcohol policies effective during adolescence impact consumption during adulthood?

Skoðað hvort strangari alkohólstefna „effective during“ unglingsár, hafi áhrif á neyslu áfengis á fullorðinsárum vs. „more liberal“ stefna á unglingsárum. (Mjög stór könnun)

Gögnin komu úr endurtekinni könnun sem náði til þverskurðar af sænsku þjóðinni. Könnunin var framkvæmd á árunum 2002-2013 og gögnum safnað mánaðarlega með úthringingum. Úrtakið var 127.480 Svíar, fæddir á árunum 1951-1989, þ.e. náðu 15 ára aldri annars vegar á árunum 1966-1977 og 1992-2004 þegar áfengislöggjöfin var frjálsari og hins vegar á árunum 1978-1991 þegar áfengislöggjöfin var strangari.

Niðurstaða:

  • Karlar og konur sem ólust upp á því tímabili sem strangari stefna var, drekka minna áfengi á fullorðinsárum en þau sem ólust upp við frjálsari stefnu.

 

(2016) Opinions on the Privatization of Distilled-Spirits Sales in Washington State: Did Voters Change Their Minds?


Myndu kjósendur kjósa öðruvísi í „I-1183“ ef þeir hefðu séð inn í framtíðina? (Íbúar Washington-fylkis kusu árið 2011 um að leggja niður einkaleyfi ríkis á sölu áfengis og var það samþykkt).

Niðurstaða:

  • Þeir sem kusu „já“ eru átta sinnum líklegri til að kjósa öðruvísi núna heldur en þeir sem kusu „nei“.
  • Það er ekki fylgni á milli þessara breytinga og skoðanir kjósenda á sköttunum.
  • Mikilvægt fyrir lönd/ríki sem íhuga einkavæðingu að skoða þessa niðurstöðu.

(2014) Alcohol Deregulation by Ballot Measure in Washington State

Afleiðingar þess að hafa lagt niður einkaleyfi ríkis á sölu áfengis í Washington-fylki árið 2011 (Einkaleyfið lagt niður eftir að íbúar fylkisins kusu um það (I-1183))

Niðurstaða:

  • Ávinningur íbúa Washington fylkis var rýr. Áfengisverð hækkaði strax um 12%.
  • Of snemmt að meta samfélagsleg áhrif.
  • Þeir sem hafa hagnast á nýju reglugerðinni eru Costco og aðrar stórar verslunarkeðjur.
  • Minni búðir gátu ekki keppt við stóru verslunarkeðjurnar. Margar vínverslanir urðu gjaldþrota.
  • Reglugerðin leiddi til þess að markaðinum er stjórnað af stóru verslunarkeðjunum („monopoly to a duopoly“).
  • Reglugerðin samin þannig að gjöld voru lögð á heildsala en ekki smásala, þ.a. stóru verslunarkeðjurnar sluppu.
  • Minni áfengisframleiðendur eiga erfiðara uppdráttar. 
  • Þjófnaður jókst.

Efst á síðu

Fyrirkomulag áfengissölu á Norðurlöndunum

(2014) Information on the Nordic alcohol market 

Upplýsingar varðandi fyrirkomlag áfengissölu á Norðurlöndunum, skattlagningu, áfengisneyslu og verðmyndun. 

 

Mikilvægi þess að hafa stýrða áfengissölu

(2014) Provincial Liquor Boards: Meeting the Best Interest of Canadians – MADD Canada Policy Backgrounder 

Samantekt á mikilvægi þess að hafa stýrða áfengissölu

Niðurstaða:

  • Óhófleg neysla áfengis hefur ekki einungis slæmar afleiðingar fyrir neysluaðila heldur líka á samfélagið.
  • Innleiðing frelsi í sölu á áfengi mun auka skaðsemi af völdum áfengis og leiða til hærri samfélagslegs kostnaðar.
  • World Health Organization, Canada National Alcohol Strategy og Centre for Addiction and Mental Health hafa öll gefið það út að með stýrðri áfengissölu er hægt að hafa áhrif á áfengisneyslu og skaðsemi af völdum þess.
  • Liquor boards kemur á góðu jafnvægi milli aðgengis almennings og þjónustu gagnvart þeim.
  • Liquor Boards getur stuðlað að fræðslu almennings, komið í veg fyrir kaup ungmenna á áfengi og kaup ölvaðra einstaklinga.

Einkvæðing á áfengissölu setur verkefni sem snúa að samfélagslegri ábyrgð í hættu.

 

 

Kostir stýrðrar áfengissölu

(2014) 2014 ISSUE BRIEFS FOR STATES – Brief Explanation of Common Alcohol Regulatory Issues Facing State and Local Communites 

Spurningar og svör sem viðkoma áfengissölu, kostir stýrðrar áfengissölu 

 

Efst á síðu

 

Afleiðingar þess að leggja niður einkaleyfi

(2012) Alcohol Retail Privatization A Commentary

Afleiðingar þess að leggja niður einkaleyfi ríkis á sölu áfengis í sjö fylkjum Bandaríkjanna á árunum 1970-1985

Niðurstaða:

  • Fjöldi útsölustaða sem seldu áfengi jókst umtalsvert.
  • Þróun meðalverðs á áfengi var mismunandi eftir ríkjum.
  • Á árunum 1970-1990 jókst sala léttvíns, í þessum tilteknu ríkjum, að meðaltali um 80% umfram meðaltalsaukningu í öllum Bandaríkjunum.
  • Aukning í skaðlegum afleiðingum af völdum áfengisneyslu

 

Áhrif einkavæðingar

(2012) Effects of Alcohol Retail Privatization on Excessive Alcohol Consumption and Related Harms

Skoðuð eru áhrif einkavæðingar áfengissölu á óhóflega neyslu áfengis og skaða af völdum þess

Niðurstaða:

  • Sterkar vísbendingar benda til þess að áfengisala og óhófleg neysla áfengis aukist í kjölfar einkavæðingar á sölu áfengis.
  • Ríkisrekstur á sölu áfengis stuðlar að minni skaðsemi en einkavæðing.
  • Stýring á áfengissölu í verslunum er ein árangursríkasta leiðin til að minnka óhóflega neyslu og koma í veg fyrir dauðsföll og skaðsemi af völdum áfengis.

Efst á síðu

Þróun áfengisneyslu í Bretlandi

(2012) The Danger of Alcohol Deregulation: the United Kingdom Experience

Þróun áfengisneyslu í Stóra Bretalandi með hliðsjón af reglugerðum og samanburður við USA

Niðurstaða: 

  • Aukinn pressa á að meðhöndla áfengi eins og aðrar vörur.
  • Takmarkaður skilningur almennings á stýrðri áfengissölu.
  • Eftir afnám reglugerða tekur umtalsverðan tíma að snúa lýðheilsu til hins betra.
  • Ölvun ungmenna og ölvunarakstur hefur minnkað í Bretlandi eftir miklar herferðir en samt sem áður eru þessi vandamálin algeng og alvarleg.
  • Aukning á sölu gæðavöru sem getur leitt til hófsamari drykkju.

Sala gefin frjáls - samantekt á 21 rannsókn

(2011) Community Guide/CDC study on Privatization 
 

Stýring á áfengissölu lögð niður og sala gefin frjáls. Teknar eru saman niðurstöður frá 21 rannsókn.

Niðurstaða:

  • Einkavæðing áfengissölu getur leitt til meiri áfengisneyslu.
  • Einkavæðing áfengissölu leiðir oft til lengri opnunartíma verslana sem selja áfengi og fleiri opnunardaga. 
  • Fleiri áfengisverslanir tengjast auknum samfélagslegum meinum, líkt og ofbeldi og skemmdaverkum.
  • Einkavæðing getur leitt til aukningu á áfengisauglýsingum, fjölgun tegunda sem selt er og minni framfylgd reglugerða. Á móti kemur að einkavæðing getur leitt til hærra verðs sem dregur úr neyslu.

Efst á síðu

Einkavæðing eykur áfengisneyslu

(2011) Effects of Privatization of Alcohol Control System 

Fyrirkomulag áfengissölu í fylkjum Bandaríkjanna er skoðað og metnar afleiðingar einkvæðingar á áfengissölu

Niðurstaða:

  • Öll fylki í Bandaríkjunum setja einhverskonar kvaðir á áfengi, s.s í formi skattlagningar, takmörkun á áfengissöluleyfi og sölutíma og í flestum tilfellum er krafist þriggja laga kerfis þar sem eignarhald framleiðenda, heildsala og smásala þarf að vera aðskilið.
  • Einkavæðing á sölu áfengis leiðir ekki til fullkomins frjáls markaðar.
  • Fylki með stýrða áfengissölu eru líklegri til að halda úti verslunum á fámennum svæðum.
  • Fylki með stýrða áfengissölu neyta 13% minna af sterku áfengi og 7% minna af áfengi meðal 15 ára og eldri.
  • Einkavæðing vínbúða eykur áfengisneyslu og skaðsemi af völdum þess s.s. líkamsárásir, sjálfsvíg, umferðaslys, lifrabólgu og fleiri sjúkdóma.
  • Samfélagslegur kostnaður af völdum áfengisneyslu hefur verið metinn meiri en tekjur hins opinbera af virðisaukaskatti, leyfisgjöldum, tekjuskatti, aðflutningsgjöld og vörugjöldum.

 

Gagnrýni á rannsókn sem studdi einkavæðingu áfengissölu

(2011) Giving Away the Store: A Preliminary analysis of the Corbett Administration-commissioned Liquor Privatization Analysis

Gagnrýni á rannsókn sem studdi einkavæðingu áfengissölu í Pennsylvania-fylki í Bandaríkjunum, framkvæmd af PMF (Public Finance Management)

Niðurstaða:

  • Áætlaðar tekjur af nýju áfengissölukerfi blásnar upp.
  • Ekki tekið tillit til reynslu annarra af einkavæðingu áfengissölu.
  • Rekstrarkostnaður núverandi kerfis ofmetinn.

Efst á síðu

Aukin áfengisneysla í kjölfar einkavæðingar

(2011) Preventing Excessive Alcohol Consumption: Privatization of Retail Alcohol Sales 

Aukin áfengisneysla í kjölfar einkavæðingar, samantekt á 18 rannsóknum

Niðurstaða:

  • Miðgildi úr 17 rannsóknum gaf til kynna að 44% aukning verði á sölu áfengis á mann við einkavæðingu.
  • Miðgildi úr 9 rannsóknum gaf til kynna að 2,2% minnkun á sölu áfengis á stöðum með ríkisreknar áfengisverslanir.

 

Skoðun á leggja niður einkaleyfi í Svíþjóð

(2010) Potential consequences of replacing a retail alcohol monopoly with private licence system: results from Sweden

Mögulegar afleiðingar þess að leggja niður einkaleyfi ríkis á sölu áfengis í Svíþjóð og taka upp frjálsa verslun

Niðurstaða:

  • Tvö tilfelli tekin fyrir:
  1. Skipta út einkaleyfi ríkis fyrir aðrar einkareknar verslanir með áfengissöluleyfi.
  2. Leyfa áfengissölu í matvöruverslunum.
  • Fyrra tilfellið er talið skila 17% aukningu í áfengisneyslu sem myndu auka tilfellum dauðsfalla um 770, líkamsárasa um 8.500 og veikindadagar myndu fjölga um 4,5 milljón á ári.
  • Seinna tilfellið er talið skila 37,4% aukningu í áfengisneyslu sem myndu auka tilfellum dauðsfalla um 2.000, líkamsárasa um 20.000 og veikindadagar myndu fjölga um 11,1 milljón á ári.

Efst á síðu

Mikilvægi stýrðrar áfengissölu

(2005) Do We Still Need Retail Alcohol Monopolies in The 21st Century? 

Hér var skoðað mikilvægi stýrðar áfengissölu, í Kanada og öðrum löndum. Helstu niðurstöður voru:

  • Mikilvægar ástæður eru fyrir því að varðveita einkaleyfi ríkis á sölu áfengis, s.s. lýðheilsa.
  • Einkavæðing áfengissölu getur hvatt til magnafsláttar. 
  • Markaðssetning myndi beinast að ungu fólki.

 

Ókostir einkavæðingar

(2004) Retail Alcohol Monopolies and Regulation: Preserving the Public Interest

Ókostir einkavæðingar á áfengissölu og aðgerðir til að sporna við þeim

Niðurstaða:

  • Viðhalda ætti ríkisrekstri áfengis til að koma í veg fyrir áfengistengd vandamál.
  • Smásala á áfengi ætti að vera undir stjórn ríkis og til staðar á að vera sterkt umboð í gegnum reglugerð til að stjórna og koma í veg fyrir vandamál tengd áfengisneyslu.

 

Samfélagsáhrif af einkavæðingu

(2003) Sobering Results: The Alberta Liquor Retailing Industry Ten Years after Privatization

Farið yfir samfélagslegáhrif af einkavæðingu á sölu áfengis, tíu árum eftir breytingu

Niðurstaða:

  • Fjöldi áfengisverslana í Alberta hefur þrefaldast.
  • Vinna hefur aukist á meðan laun hafa minnkað.
  • Tengsl milli samfélagslegra vandamál og áfengisneyslu.
  • Möguleg misnotkun á áfengi sýnir þörf á stýrðu umhverfi.
  • Ríkið á að vernda einstaklinga frá ofneyslu áfengis.
  • Áfengisneysla leiðir til aukins samfélagslegs kostnaðar.
  • Áfengisverð hefur verið óstöðugt.

 

Efst á síðu

Áhrif sölu á miðlungssterkum bjór í matvöruverslunum

(2002)The repeal of medium-strength beer in grocery stores in Sweden


Áhrif þess að hætta sölu á miðlungssterkum bjór í matvöruverslunum 1977 í Svíþjóð

Niðurstaða:

  • Hefði miðlungssterkur bjór ekki verið seldur í matvöruverslunum, á árunum 1965-1977, þá hefði neysla áfengis verið 15% minni. 
  • Áfengisneysla einstaklings var 8% minni árið 1979 miðað við árið 1977.
  • Dauðsföll og veikindi af völdum áfengisneyslu minnkaði umtalsvert á árunum 1978-1984, sérstaklega meðal ungmenna.
  • Tíðni skaðsemis af völdum áfengis var mun hærri þegar miðlungssterkur bjór var til sölu í matvörubúðum.
  • Tíðni skorpulifurs var sérstaklega há yfir tímabilið sem miðlungssterkur bjór var leyfður í matvöruverslunum.
  • Umferðaslysum fækkaði um 15% meðal 10-19 ára, 39-40 ára og 60+ eftir 1977.

 

Einkavæðing áfengis - athugasemdir við 5 rannsóknir

(1999) Comments on Her et al.‘s „Privatizing alcohol sales and alcohol consumption evidence and implications“ 

Athugasemdir við fimm rannsóknir framkvæmdar af Her et al. sem snúa að einkvæðingu áfengis og afleiðingum þess

 

Samantekt einkavæðingar á áfengissölu í Norður Ameríku

(1999) Privatizing alcohol sales and alcohol consumption: evidence and implications

Samantekt einkavæðingar á áfengissölu í Norður Ameríku og hvers má vænta sé fetað í sömu fótspor

Niðurstaða:

  • Aukning á fjölda útsölustaða sem selja áfengi fylgja oftar en ekki slökun á reglum sem varða áfengissölu eða einkavæðingu.
  • Opnunartími lengist og fjöldi opnunardaga eykst.
  • Til styttri tíma mun verð annaðhvort hækka eða mismunandi verðmynstur þróast fyrir mismunandi vöruflokka.
  • Til lengri tíma er líklegt að verð lækki og leiði til meiri neyslu.

Efst á síðu

Mögulegar afleiðingar í Svíþjóð


(1995) Potential consequences from possible changes to nordic retail alcohol monopolies resulting from European Union membership

Mögulegar afleiðingar þess að hætta með núverandi fyrirkomulag á sölu áfengis í Svíþjóð, Noregi og Finnlandi

Niðurstaða:

  • Aukning um 1 lítra af alkohóli í áfengisneyslu myndi auka tíðni dauðsfalla vegna áfengisneyslu um 9,5% í Svíþjóð og 9,7% í Noregi.
  • Aukning um 5 lítra af alkohóli í áfengisneyslu myndi auka tíðni dauðsfalla vegna áfengisneyslu um 62% í Svíþjóð og 60% í Noregi. Líkamsárásir tengdar áfengisneyslu myndi aukast um 57% í báðum löndum.
  • Aukning á fjölda áfengisverslana er talið ýta meira undir aukna áfengisneyslu en aukning á veitingastöðum og börum með vínveitingaleyfi.
  • Neysla áfengis hefur tilhneigingu til að vera minni þegar aðgengi er stýrt.
  • Neysla áfengis hefur tilhneigingu til að vera meiri þegar verð er lágt og minni þegar verð er hátt.
  • Einstaklingar sem neyta mikils áfengis er jafn næmir fyrir verðbreytingum og þeir sem drekka minna.
  • Tíðni skorpulifurs hefur tilhneigingu til að aukast þegar verð lækkar og öfugt.

Efst á síðu

Kostir og gallar við einkaleyfi ríkis á áfengissölu

(1987) Alcohol Monopolies in the U.S.: Challanges and Opportunities

Kostir og gallar við einkaleyfi ríkis á áfengissölu í Bandaríkjunum, frá bannárum til ársins 1987

Niðurstaða:

  • Ástæða fyrir ríkisrekstri er að draga úr óhóflegri neyslu áfengis.
  • Öll fylki sem hafa einkaleyfi á sölu áfengis, hafa einkaleyfi á heildsölunni en útfærsla smásölu er mismunandi.
  • Ríkið hefur einkaleyfi á sölu áfengis, bæði í verslunum og veitingastöðum á búðarsvæði bandaríska hersins.

 

Efst á síðu

Afleiðingar aukins aðgengis í sölu áfengis

 

Dauðsföll tengd áfengisneyslu

(2011) Impact on alcohol-related mortality of a rapid rise in the density of private liquor outlets in British Colombia: a local area multi-level analysis

Rannsökuð voru dauðsföll tengd áfengisneyslu í samhengi við aðgengi áfengis. Helsta niðurstaða:

  • Mikil aukning á verslunum í Bresku Columbiu sem seldu áfengi, á árunum 2003-2008, voru tengd við aukin dauðsföll af völdum áfengis.
  • Yfir rannsóknartímabilið minnkaði sala áfengis í vínbúðum á vegum ríkisins, sala á börum stóð í stað og sala veitingastaða og einkarekinna verslana jókst.

 

Aukið aðgengi og tengdur skaði

(2009) The Effectiveness of Limiting Alcohol Outlet Density As a Means of Reducing Excessive Alcohol Consumption and Alcohol-Related Harms

Tengsl áfengisneyslu og skaða af völdum þess við aukið/takmarkað aðgengi.

Niðurstaða:

  • Jákvæð tengsl milli fjölda verslana og aukinnar áfengisneyslu sem og skaðsemi, m.a. sjúkdómar, meiðsli, glæpi og ofbeldi.
  • Stýring á aðgengi áfengis getur verið stjórntæki til að minnka ofneyslu áfengis og neikvæðar afleiðingar þess.
  • Á árunum 1955-1980 jókst áfengisneysla um rúma 10 ml hreins áfengis fyrir hvert áfengissöluleyfi sem bætist við á hverja 1000 einstaklinga.
  • Tengsl eru á milli fjölda áfengisverslana og dauðsfalla vegna skorpulifurs.
  • Jákvæð tengsl eru á milli sjálfsvíga meðal 10-24 ára einstaklinga og fjölda vínbúða.
  • Árásum og spítalaheimsóknum fjölgar með fleiri vínbúðum. 
  • Beinn og óbeinn kostnaður af áfengisdrykkju í USA árið 1998 var metinn $184,6 milljarðar.

Efst á síðu

Kostnaður skattgreiðanda vegna misnotkunar áfengis

 

Óhófleg áfengisdrykkja í Bandaríkjunum

(2015) 2010 National and State Costs of Excessive Alcohol Consumption

Kannaður er afleiddur kostnaður á óhóflegri áfengisneyslu í Bandaríkjunum 2010 og borið saman við sambærilega rannsókn 2006.

Niðurstaða:

  • Óhófleg áfengisdrykkja í Bandaríkjunum árið 2010 kostaði ríkið $249 milljarða. Samsvarar $807 á hvern einstakling Bandaríkjanna. 
  • Kostnaður bandaríska ríkisins vegna óhóflegrar áfengisdrykkju árið 2006 var $223,5 milljarðar.
  • Kostnaðaraukningin milli ára var meiri en verðbólgan og munurinn hefði mögulega verið meiri hefði ekki komið til samdráttar í efnahagskerfinu á þessum árum.
  • Stærsti hluti kostnaðarins lendir á skattgreiðendum.
  • Aðferðir við að minnka óhóflega áfengisneyslu og meðfylgjandi skaða er m.a. hækka áfengisgjöld, takmarka aðgengi og hvetja til ábyrgðar. Einnig hefur verið mælt með skimun fyrir áfengissýki meðal fullorðinna. 

Efst á síðu

Meiri tekjur í ríkisrekstri

(2013) The Fiscal and Social Effects of State Alcohol Control System

Kannaður er kostnaður og ávinningur á einkasölu ríkis á áfengi og dreifingu. Byggt á þriggja áratuga gögnum frá ýmsum fylkjum Bandaríkjanna. 

Niðurstaða:

  • Fylki með ríkisrekstur fengu tvöfalt meiri tekjur en fylki sem seldu áfengissöluleyfi til verslanna.
  • Fylki með með einkaleyfi á sölu áfengis fengu inn meiri tekjur af áfengissölu jafnvel þó þau seldu minna magn en fylki sem höfðu einkavætt áfengissöluna.
  • Áfengisneysla var 12-15% minni í fylkjum með ríkisrekstur.
  • Vísbendingar um að ríki sé ábyrgari söluaðila áfengis en einkaaðili.

 

Tengsl áfengisneyslu og hagvaxtar í Bandaríkjunum

(2013) Who pays the bar tab? Beer consumption and economic growth in the United States.

Tengsl áfengisneyslu og hagvaxtar í Bandaríkjunum. Gögn frá 1971-2007 skoðuð

Niðurstaða:

  • Aukning á áfengisneyslu tengd við minni hagvöxt og minnkun á áfengisneyslu tengd við aukinn hagvöxt.
  • Hækkun á áfengisskatti eykur hagvöxt.

Efst á síðu


Mat á samfélagslegum kostnaði 

(2012) Cost of privatisation versus government alcohol retailing systems: Canadian example 

Mat á samfélagslegum kostnaði sem fylgir einkavæðingu á áfengissölu

Niðurstaða:

  • Skaðsemi af völdum áfengis mun aukast ef öll fylki í Kanada myndu hætta með þau höft sem lögð er á áfengissölu.
  • Ef öll fylki í Kanada myndu einkavæða sölu áfengis, þá myndi áfengisneysla aukast um 10-20%.
  • Samfélagslegur kostnaður myndi aukast um $828 milljónir m.v. 10% neysluaukningu og $1,6 milljarð m.v. 20%.
  • Óbein áhrif einkavæðingar á áfengissölu væru minni landsframleiðsla, vegna ótímabærra dauðsfalla og veikinda.

Efst á síðu

Samantekt á kostnaðarþáttum sem tengjast áfengisneyslu

(2010) Best practice in estimating the costs of alcohol – Recommendations for future studies

Samantekt á kostnaðarþáttum sem tengjast áfengisneyslu

Niðurstaða:

  • Kostnaðarliðir sem tengjast áfengisneyslu er m.a.: Heilbrigðisþjónusta, félagsleg ummönnun, afbrot, ölvunarakstur og vinnutap.
  • Suma kostnaðarliði getur verið erfitt að meta til fjár s.s sársauka, þjáningu og dauðsföll.
  • Áfengi hefur þó að einhverju leyti fjárhagslegan ávinning með í för s.s. framleiðslustörf og viðskipti, sem er oft ekki tekið með í útreikninga.
  • Mikilvægt að finna orsakasamhengi milli kostnaðarliða og áfengisneyslu.
  • Ráðleggingar varðandi kostnaðarútreikninga.

Áhrif áfengis á heilsufar

Áhrif hóflegrar áfengisneyslu

(2014) ALCOHOL AND SOCIETY 2014 – The effects of low-dose alcohol consumption
Áfengi og samfélagið, áhrif hóflegrar áfengisneyslu (byggt á öðrum greinum sem er að finna í þessu safni)
 

Niðurstaða:

  • Hófleg neysla áfengis kann að hafa slæmar afleiðingar á heilsu einstaklinga.

Efst á síðu

Neikvæð heilsufarsleg áhrif 

(2014) Evidence about health effects of „Moderate“ alcohol consumption: Reason for scepticism and public health implications

Neikvæð heilsufarsleg áhrif vegna hóflegrar neyslu áfengis 

Niðurstaða:

  • Margar rannsóknir hafa bent á jákvæða fylgni milli hóflegrar áfengisneyslu og minni áhættu á hjarta- og æðasjúkdómum. Rannsóknirnar hafa þó ekki verið slembi (e.randomised) rannsóknir líkt og tíðkast í rannsóknum á lyfjum. 
  • Nýlegar og þróaðar rannsóknir hafa sýnt fram á að ekki sé orsakasamband milli hóflegrar áfengisneyslu og minni hættu á hjartaáfalli 
  • Neysla áfengis, þar á meðal hófleg neysla, hækkar blóðþrýsting.
  • Rannsóknir sem tekið hafa til skoðunar þýði þar sem áfengisdrykkja hefur minnkað þá hafa hjarta- og æðasjúkdómum ekki fjölgað.
  • Jafnvel þó jákvæð tengsl væri milli hóflegrar áfengisdrykkju og minni áhættu á hjarta- og æðasjúkdómum þá hefur WHO tekið saman að áfengi veldur fleiri dauðsföllum en það kemur í veg fyrir.

 

Tengsl skattahækkana á áfengi og tíðni kynsjúkdóma

(2014) Heterogeneous population effects of an alcohol excise tax increase on sexually transmitted infections morbidity

Hér eru skoðuð tengsl skattahækkana á áfengi og tíðni kynsjúkdóma. Helsta niðurstaða:

  • Skattahækkanir á áfengi eru tengd við fækkun kynsjúkadómasmita, sérstaklega meðal jaðarhópa.

Efst á síðu


Aukning í magnáfengisneyslu ungmenna í Bretlandi

(2014) Nearly 4,000 children hospitalised with alcohol poisoning last year – including 52 aged under 11

Aukning í magnáfengisneyslu ungmenna í Bretlandi veldur áhyggjum

Niðurstaða:

  • 3.748 ungmenni, undir 18 ára aldri, voru lögð inn á spítala vegna áfengiseitrunar í Bretlandi árið 2013. Þar af voru 52 tilfelli þar sem einstaklingar voru undir 11 ára aldri
  • Fjöldi tilfella þar sem fullorðnir einstaklingar voru lagðir inn á spítala með áfengiseitrun á árinu 2013 í Bretlandi var 82.500. 

 

Sjónarmið barna 

(2014) Sérfræðihópur umboðsmanns barna – Sjónarmið barna alkóhólista

Sjónarmið barna sem eiga foreldra sem glíma við áfengis- og vímuefnavanda

Niðurstaða:

  • Börn alkóhólista búa við ólíkar aðstæður, bregðast við og upplifa sjúkdóminn með ólíkum hætti.
  • Helstu sameiginlegu vandamálin eru: Reiði, depurð, kvíði, þunglyndi, höfnunartilfinning, sektarkennd, skömm, stjórnleysi á eigin tilfinningum, neikvæð sjálfsmynd, félagsleg einangrun og erfileikar með að tengslamyndun. 
  • Tryggja þarf stuðning við börn alkóhólista.
  • Auka þarf fræðslu um áfengis- og vímuefnavanda.
  • Tryggja að nægileg meðferðaúrræði séu tiltæk

Efst á síðu

Áfengi og samfélagið, áhersla á ungmenni

(2013) ALCOHOL AND SOCIETY – A Research Report from IOGT-NTO and the Swedish Society of Medicine 
 

Niðurstaða:

  • Þrátt fyrir að vísbendingar um að áfengisdrykkja ungmenna í Svíþjóð hafi dregist saman á síðustu árum þá er hlutfallið ennþá hátt, sem og skaðsemin af völdum þess. 
  • Vísbendingar eru um að áfengisdauði, umferðaslys af völdum áfengis og ofbeldi hafi farið vaxandi. 
  • Mikilvægt að viðhalda einkaleyfi ríkis á áfengissölu, ströngum lögum varðandi ölvunarakstur og háum skatti á áfengi.

 


Áfengisnotkun og lýðheilsa í Evrópu

(2013) Alcohol Policy in Europe Evidence from AMPHORA (Alcohol Public Health Research Alliance)
 

Niðurstaða: (margar minni greinar)

  • Einstaklingar í Evrópu neyta að meðaltali tvöfalt meira af áfengi en meðaltal heimsins.
  • Skaðsemi af völdum áfengis er mikil í Evrópu, 10% af ótímabærum sjúkdómum tilkomið vegna áfengisneyslu, 1 af hverjum 7 ótímabærum dauðsföllum má rekja til áfengis hjá körlum og 1 af hverjum 13 hjá konum.
  • Ísland, Svíþjóð, Noregur og Finnland hafa ströngustu löggjöfina í Evrópu varðandi sölu áfengis.
  • Jákvæð tengsl eru á milli strangrar áfengislöggjafar og minni áfengisneyslu.
  • Frjálsræði í sölu áfengis ýtir undir áfengisdrykkju og skaðsemi af völdum þess.

Efst á síðu

Minni áfengisdrykkja en skaðlegri drykkjarvenjur

(2013) Mulled whines – People are drinking less but doing so more harmfully. Policymakers want higher prices-causing a headache for the booze indrustry

Niðurstaða:

  • Fólk byrjað að drekka áfengi í meira magni en áður.
  • Verð er of lágt. Hærra verð mun leiða til minni drykkju.

 

Aðgerðaráætlun WHO til að minnka áfengisneyslu

(2012) European action plan to reduce the harmful use of alcohol 2012-2020

Aðgerðaáætlun frá World Health Organization-Europe til að minnka áfengisneyslu og skaðsemi af völdum þess

Niðurstaða:

  • Innleiðing stefna varðandi takmörkun á áfengisneyslu stuðlar að skilvirkari þróun samfélaga, bættri heilsu og aukinni efnahagslegri velferð.
  • Halda á til haga lögum varðandi ölvunarakstur, setja stífan lagaramma utan um áfengisauglýsingar og skattleggja áfengi í þeim tilgangi að hækka verð.
  • Stýra á aðgengi að áfengi. Sé stýring á áfengisölu nú þegar til staðar á að viðhalda því.
  • Áfengiskaupaaldur á að vera a.m.k. 18 ára. Lönd með hærri aldur eiga að viðhalda því.
  • Koma á í veg fyrir áfengiskaup ungmenna undir lögaldri.

Efst á síðu

Krabbamein og áfengisneysla

(2011) Legal interventions to reduce alcohol-related cancers

Innleiðing laga sem stuðla að lægri tíðni krabbameina sem tengja má við áfengisneyslu

Niðurstaða:

  • Ekki ráðlagt að draga úr reglum sem varða áfengi, sérstaklega það sem á við ungt fólk. Fremur ætti að vera áhersla á gerð stefnumótunar um minnkun áfengisneyslu, til að mynda með verðhækkun og takmörkun framboðs.
  • Til þess að draga úr áhrifum áfengis sem leiða til myndunar krabbameins þarf að draga úr neyslu. 

 

Tíðni áfengissýki

(2011) Prevalance of Alcohol Dependence Among US Adult Drinkers, 2009-2011

Tíðni áfengissýki meðal áfengisneytanda í Bandaríkjunum 2009-2011

Niðurstaða:

  • Tíðni óhóflegrar neyslu áfengis (e. excessive), lotudrykkju (e. binge) og áfengissýki er hæst meðal karlmanna á aldrinu 18-24 ára.
  • 10,2% þeirra sem drekka áfengi í óhóflegu magni eiga við áfengisvandamál að stríða.
  • 10,5% þeirra sem drekka áfengi í lotum eiga við áfengisvandamál að stríða.

Efst á síðu

Aukning á lífstílstengdum sjúkdómum

(2011) The Growing Danger of Non-Communicable Diseases, The World Bank

Aukning á lífstílstengdum sjúkdómum, áfengisneysla áhættuþáttur

Niðurstaða:

  • Áfengi er einn af áhættuþáttum fyrir líftstílstengda sjúkdóma. Aðgerðir til að sporna við aukinni neyslu er að auka skattlagningu, banna auglýsingar og hefta aðgengi.

 

Áhrif áfengisneyslu á frammistöðu nemenda í háskóla

(2010) Does Drinking Impair College Performance?

Niðurstaða:

  • Áfengisneysla hefur marktæk neikvæð áhrif á frammistöðu í skóla, sérstaklega meðal þeirra sem skara fram úr. 
  • Ljóst að neikvæðu áhrifin ná til breiðari hóps en bara þeirra sem standa sig illa.

Efst á síðu

Skaðsemi af völdum áfengis og fíkniefna í Bretlandi

(2010) Drug harms in the UK: a multicriteria decision analysis
 
Niðurstaða:

  • Á heildina litið er áfengi hættulegasti vímugjafinn.
  • Frá sjónarhóli samfélagsins er áfengi, heroín og krakk hættulegustu vímugjafarnir.
  • Frá sjónarhóli neytandans er heroín, krakk og meta-amfetamín hættulegustu vímugjafarnir. Þar á eftir kemur áfengi

 

Tengsl áfengisneyslu og skaðsemi af völdum þess

(2009) Alcohol and Injuries – Emergency Department Studies in an International Perspective

Niðurstaða:

  • Einstaklingar sem neytt hafa áfengis geta sett sig í hættulegri aðstæður en ella, orðið árásagjarnari og áhættusæknari. Leiðir það til fleiri áverka, hvort sem af ásetningi eða ekki.
  • Þó um litla áfengisneyslu sé að ræða, aukast líkur á áverkum vegna ofbeldis sem og áverkum af öðrum völdum.
  • Áfengi er einn helsti orsakavaldur dauðsfalla hjá einstaklingum á Vesturlöndum undir 35 ára aldri. 

 

Tengsl milli áfengisneyslu, svefns og frammistöðu í háskóla

(2009) Alcohol consumption, sleep, and academic performance among college students.

Niðurstaða:

  • Áfengisneysla hefur marktæk áhrif á: Lengd svefns, háttatíma og óreglu í svefnvenjum um helgar miðað við virka daga.
  • Kyn, áfengisneysla, svefnlengd og dagsvefn höfðu marktæk áhrif á einkunnir. 

Efst á síðu

Hvernig er stuðlað að minni skaðsemi áfengisnotkunar?

(2009) Effectiveness and cost-effectiveness of policies and programmes to reduce the harm caused by alcohol

Skilvirkni og hagkvæmni ýmissa stefna og aðgerða sem stuðla að minni skaðsemi áfengisnotkunar

Niðurstaða:

  • Reglur varðandi aðgengi áfengis og verðs eru skilvirk aðferð til að minnka skaðsemi af völdum áfengis.
  • Skilvirk leið til að minnka ölvunarakstur er að framfylgja lögum og reglum.
  • Hærra verð, takmarkaðra aðgengi og bann við áfengisauglýsingum er góð leið til að minnka skaðsemi áfengis.

 


Tengsl milli áfengisneyslu og fjarveru - Noregur

(2009) Per capita alcohol consumption and sickness absence in Norway

Tengsl milli áfengisneyslu og fjarveru vegna veikinda (í Noregi) 

Niðurstaða:
•    Mikil fylgni er á milli veikinda karla og aukinnar neyslu á sterkum vínum
•    Niðurstöðurnar styðja sænska rannsókn sem var framkvæmd 2006 og ýta undir það að flokka megi veikindadaga sem skaðvald vegna áfengisneyslu.

 

Efst á síðu

Tengsl milli áfengisneyslu og fjarveru - Svíþjóð

(2006) Per capita alcohol consumption and sickness absence (in Sweden)

Tengsl milli áfengisneyslu og fjarveru vegna veikinda (í Svíþjóð)

Niðurstaða:

  • Aukning í áfengisneyslu um 1 lítra er tengdur við 13% aukningu í veikindum meðal karla. Ekki var um marktækan mun að ræða meðal kvenna.

Áfengisneysla á meðgöngu

(2008) Does a pint a day affect your child’s pay? The effect of prenatal alcohol exposure on adult outcome

Áfengisneysla á meðgöngu og afdrif afkomenda 30 árum síðar, ásamt tengingu við einkavæðingu á sölu á sterkum bjór í Svíþjóð á sjöunda áratugnum. 

Niðurstaða:

  • Einstaklingar sem voru mest útsettir fyrir áfengisnotkun móður á meðgöngu, höfðu lægri tekjur og lægra menntunarstig en samanburðarhópur.

Efst á síðu

Tengsl umferðaslysa og lækkunar á áfengiskaupaaldri

(2006) Minimum Purchasing Age for Alcohol and Traffic Crash Injuries Among 15- to 19-Year-Olds in New Zealand

Tengsl umferðaslysa 15-19 ára ungmenna í kjölfar lækkunar á áfengiskaupaaldri úr 20 ára niður í 18 ára

Niðurstaða:

  • 12% aukning var á umferðaslysum hjá körlum á aldrinum 15-19 ára eftir lækkun áfengiskaupaaldurs. 
  • 14 % aukning var á umferðaslysum hjá körlum á aldrinum 18-19 ára eftir lækkun áfengiskaupaaldurs. 
  • Ekki var marktæk aukning meðal kvenna.
  • Áfengiskaupaaldur er öflug leið til að minnka skaðsemi af völdum áfengisneyslu.

 

Tíðni bílslysa og áfengisdrykkja ungmenna

(2006) Retail Alcohol Monopolies, Underage Drinking an Youth Impaired Driving Deaths

Áfengisdrykkja ungmenna undir lögaldri skoðuð ásamt tengslum við tíðni bílslysa sem valda dauðsföllum.

Niðurstaða:

  • Umferðaslys minnkuðu töluvert meðal ungmenna og tveggja annarra aldurshópa við bjórbann 1977.
  • Á sama tíma fækkaði komum ungmenna, yngri en 20 ára, á spítala vegna áfengistengdra mála. 
  • Í USA hafa 47% ungmenna drukkið áfengi síðastliðna 30 daga, þar af 29,3% óhóflega.
  • Menntaskólanemar í stýrðu áfengissölu-umhverfi drekka minna og sjaldnar óhóflega en þeir sem búa við einkavædda áfengissölu.
  • Einstaklingar undir 21 árs aldri drekka einn sjötta af öllu áfengi sem selt er í USA.

 

Samfélagslegur kostnaður - unglingadrykkja

(2006) Societal Costs of Underage Drinking

Samfélagslegur kostnaður sem hlýst af áfengisdrykkju ungmenna undir lögaldri

Niðurstaða:

  • Áfengisneysla ungmenna undir lögaldri telur að minnsta kosti 16% af allri áfengisneyslu í USA árið 2001.
  • Sú neysla er talin hafa leitt til 3.170 dauðsfalla og 2,6 milljarða annarra skaðsemistilvika.
  • Kostnaðurinn var metinn $61,9 milljarður sem skiptist í lækniskostnað, vinnutap og kostnað vegna vegna skertra lífsgæða.

 

Áfengi er ekki hefðbundin verslunarvara (bók) 

(2003) Alcohol: No Ordinary Commodity. Research and Public Policy 
- Samantekt úr bókinni á ensku (Addiction)
- Samantekt úr bókinni á íslensku (Landlæknir)

Niðurstaða: 

  • Hættur sem stafa af áfengisneyslu eru margskonar og hafa mismunandi áhrif.
  • Áfengisneysla orsakar stóran hluta af sjúkdómum heimsins. 
  • Áfengisverð hefur bein áhrif á neysluna. 
  • Stýrð áfengissala getur haft áhrif á tíðni skaðsemistilvika af völdum áfengisneyslu.
  • Fjöldi fræðsluverkefna, varðandi skaðsemi áfengisneyslu, hefur aukist umtalsvert síðustu ár. Slík verkefni virðast þó skila takmörkuðum árangri.

Efst á síðu

Neyslutölur á áfengi

 

Vímuefnanotkun ungmenna í Evrópu

(2015) ESPAD-The European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs 

http://www.espad.org/sites/espad.org/files/ESPAD_report_2015.pdf
http://www.espad.org/sites/espad.org/files/The_2011_ESPAD_Report_FULL_2012_10_29.pdf
http://www.espad.org/sites/espad.org/files/The_2007_ESPAD_Report-FULL_091006.pdf http://www.espad.org/sites/espad.org/files/The_2003_ESPAD_report.pdf http://www.espad.org/sites/espad.org/files/The_1999_ESPAD_report.pdf http://www.espad.org/sites/espad.org/files/The_1995_ESPAD_report.pdf  

Sam-Evrópsk rannsókn, gerð á 4 ára fresti, sem skoðar áfengis- og vímuefnanotkun ungmenna (15-16 ára)

Niðurstaða: (einungis horft á áfengishlutann)

  • Íslensk ungmenni á aldrinum 15-16 ára minnst áfengis miðað við önnur ungmenni í Evrópu, hvort sem horft er til þess hve margir hafa bragðað áfengi og neyslu síðustu 30 daga.
  • Noregur, Svíþjóð, Finnland og Færeyjar raða sér einnig öll neðarlega yfir lönd þar sem drykkja ungmenna er lítil. Danmörk er hins vegar langt fyrir ofan meðaltal í ungmennadrykkju og trónir á toppnum í neyslu áfengis síðustu 30 daga. 

 

Hvernig á að bregðast við skaðsemi af völdum áfengis?

(2015) Tackling Harmful alcohol use -  OECD (bók)

Niðurstaða: 

  • Meðalneysla áfengis, meðal OECD ríkja, af hreinu ákóhóli er 9,1 lítrar á mann á ári. Á síðustu 20 árum hefur þessi tala lækkan um 2,5%.
  • Talið er að 11% af allri áfengisneyslu sé ekki skráð.
  • Drykkja með ungmenna 15 ára og yngri hefur aukist töluvert undanfarin ár
  • Einstaklingar sem hafa meiri menntun og hærri tekjur eru líklegri til að neyta áfengis.
  • Jafnvel dýrustu áfengisstefnurnar skila mikilli hagkvæmni

Efst á síðu

Úttekt á áfengisnotkun og heilsufari í heiminum

(2014) WHO (World Health Organization): Global status report on alcohol and health 2014

 

Samanburður ýmissa þátta heilsufars í löndum OECD.

(2013) Health at glance 2013 – OECD INDICATORS 

Niðurstaða: 

  • Ungmennadrykkja á Íslandi (15 ára) er með því minnsta sem gerist í löndum OECD.
  • Íslandi er er neðarlega á lista OECD yfir áfengisneyslu fullorðinna. Af Evrópulöndum innan OECD þá neyta einungis Ísrael, Ítalía og Noregur minna áfengis. 
  • Á milli áranna 1990-2011 hefur áfengisneysla Íslendinga aukist um 40%. 

Efst á síðu

Áfengisneysla í OECD ríkjum 

(2013) OECD Factbook 2013 – Alcohol consumption 

Niðurstaða:

  • Ísland, Noregur og Svíþjóð skipa sér í hóp þeirra Evrópulanda í OECD sem drekka minnst af áfengi eða í kringum 7 lítra á einstakling (árið 2010). Meðaltal OECD landa er milli 9 og 10 lítra á einstakling.


Úttekt á áfengisnotkun og heilsufari í 35 Evrópulöndum

(2013) Status Report on Alcohol and Health in 35 European Countries 2013
 

 

Samantekt á áfengis- og vímuefnanotkun ungmenna á Íslandi 

(2009) Vímefnaneysla íslenskra unglinga í alþjóðlegum samanburði 1995-2007

Samantekt á áfengis- og vímuefnanotkun ungmenna á Íslandi á árunum 1995-2007. Unnið úr gögnum ESPAD

Niðurstaða: (einungis horft á áfengishlutann) 

  • Íslensk ungmenni á aldrinum 15-16 ára neyta hvað minnst áfengis miðað við önnur ungmenni í Evrópu, bæði þegar horft er til heildarneyslu yfir eitt ár og neyslu síðustu 30 daga.
  • Noregur, Svíþjóð og Finnland raða sér öll neðarlega yfir lönd þar sem drykkja ungmenna er lítil. Í Danmörku er ungmennadrykkja með því hæsta sem gerist í Evrópu.

 

Efst á síðu

Áhugaverðar heimasíður um áfengi og áfengismál

 

Heimasíða „Indipendent scientific committee on drugs“ 
 

Heimasíða „European Alcohol Policy Alliance“
 

Heimasíða „National Alcohol Bevarges Control Association“
 

Heimasíða RARHA, Evrópuverkefni til að draga úr skaðsemi áfengis
 

Heimasíða „Samtök áhugafólks um áfengis- og vímuefnavandann“
 

Heimasíða „World Health Organization“

Efst á síðu

>