Leiðarljós

Að allt starfsfólk ÁTVR  njóti sömu virðingar og hafi jafna stöðu innan fyrirtækisins.

 

Tilgangur og markmið

Markmið jafnréttisáætlunar ÁTVR er að koma í veg fyrir mismunun á grundvelli kyns, koma á og viðhalda jafnrétti og jöfnum tækifærum kynjanna, jafnri stöðu þeirra og virðingu. ÁTVR leggur áherslu á að allir fái notið sín án tillits til kynferðis, kynþáttar, trúarbragða, aldurs eða búsetu. Jafnréttisáætlun ÁTVR byggir á lögum nr. 150/2020 um jafna stöðu og jafnan rétt kynjanna.

 

ÁTVR telur mikilvægt að unnið sé að jafnrétti með því að nýta til jafns þann auð sem felst í menntun, reynslu og viðhorfum starfsfólks. Meðal annars verði unnið gegn viðhorfum sem leiða til aðstöðumunar kynjanna.

 

Fylgja skal  Gæðahandbók ÁTVR og meginskjölum  01.01.06 Jafnréttisáætlun, 01.01.07 Jafnlaunastefna, 01.01.12.Mannauðsstefna ÁTVR og 01.01.05.Siðareglur ÁTVR.

 

Launajafnrétti

Við ákvörðun launa skal gæta fyllsta jafnréttis. Konum, körlum og fólki með hlutlausa skráningu kyns skulu greidd jöfn laun og njóta sömu kjara fyrir sömu eða jafnverðmæt störf.   Skulu þau viðmið sem lögð eru til grundvallar launaákvörðunar ekki fela í sér kynjamismunun. Það gildir jafnt um lífeyrisframlag, lengd orlofs og veikindaréttar, eða hvers konar annarra starfskjara sem hægt er að meta til fjár. Starfsfólki skal ávallt heimilt að skýra frá launakjörum sínum ef það kýs að gera svo.

MARKMIÐ: 
Viðmið við ákvörðun launa og annarra starfskjara skulu ekki fela í sér kynjamismunun

Aðgerð	Ábyrgð	Tímarammi
Við ráðningar og  framgang í starfi er þess gætt að einstaklingum sé ekki mismunað vegna kynferðis.	Framkvæmdastjórar	Við ráðningu/framgang í starfi.
Jafnlaunakerfi innleitt og því viðhaldið með rýni stjórnenda (ÍST 85:2012)	Framkvæmdastjórar	Innleiðingu  lauk haustið 2018 Rýni stjórnenda árlega. Framkvæmdastjórar eru hluti af jafnlaunahópi.
Jafnlaunakerfi tekið út af vottunaraðilum	Framkvæmdastjórar	Árlega; Endurnýjun þriðja hvert ár - viðhaldsúttektir milli þeirra.
Innri úttektir jafnlaunakerfis	Gæðastjóri	Árlega á bilinu sept-okt.
Lagalegar kröfur yfirfarnar og tryggt að farið sé eftir þeim skv: VER 03.08.03 Kröfur jafnlaunakerfis og mat á hlítingu	Jafnréttisfulltrúi	Árlega á bilinu júní-sept.

 

MARKMIÐ:
Launamunur skal vera 0%, með ekki meiri vikmörk en 2%

AÐGERÐ	ÁBYRGÐ	TÍMARAMMI
Launagreiningar gerðar reglulega og brugðist við skv: VER 03.08.05 Frábrigði, úrbætur og forvarnir ef meiri munur kemur í ljós.	Framkvæmdastjórar	Árlega í ágúst/september

 

MARKMIÐ:
Allt starfsfólk skal upplýst um að jafnlaunakerfi er innleitt og því viðhaldið í fyrirtækinu.

AÐGERÐ	ÁBYRGÐ	TÍMARAMMI
Upplýst á starfsmannafundum og/eða innri vef fyrirtækisins um úttektir á jafnlaunakerfinu.	Framkvæmdastjórar	Eftir hverja úttekt vottunaraðila
Upplýst í atvinnuviðtali og/eða við ráðningu nýs starfsfólks.	Framkvæmdastjóri menningar og mannauðs	Þegar nýtt starfsfólk er ráðið.

 

MARKMIÐ:
Jafna skal hlutfall kynja í stjórnenda-störfum.

AÐGERÐ	ÁBYRGÐ	TÍMARAMMI
Ef stjórnunarstarf losnar skal gæta að jafnri stöðu kynja við ráðningu.	Framkvæmdastjórar	Þegar stjórnendastarf losnar.

 

 

Eftir innleiðingu á jafnlaunastaðlinum ÍST85:2012 haustið 2018, hlaut ÁTVR jafnlaunavottun til þriggja ára frá BSI á Íslandi og í framhaldi heimild til að nota jafnlaunamerki Jafnréttisstofu. Jafnlaunavottunin var síðast endurnýjuð haustið 2024.

 

Jafnlaunastaðallinn gefur fyrirtækjum og stofnunum tækifæri til að koma upp, innleiða, viðhalda og bæta stjórnun jafnlaunamála hjá sér og afla sér vottunar um að allir sem þar starfa, njóti jafnra launa og sömu kjara fyrir sömu eða jafnverðmæt störf.

 

Laus störf, starfsþjálfun og starfsþróun

Jafnréttissjónarmið skulu metin við ráðningar og þess gætt að jafna hlut kynjanna í mismunandi störfum.

ÁTVR gerir nauðsynlegar ráðstafanir til að tryggja að allt starfsfólk óháð kyni njóti sömu möguleika til endurmenntunar, símenntunar, starfsþjálfunar og starfsþróunar.

Tryggja skal að allt starfsfólk óháð kyni geti sótt námskeið sem haldin eru sérstaklega til að auka hæfni í starfi eða til undirbúnings fyrir önnur störf.

Gæta skal jafnréttis hvað varðar ábyrgð og þátttöku starfsfólks í starfshópum og nefndum.

MARKMIÐ:
Laus störf hjá ÁTVR skulu standa öllum opin til umsóknar óháð kyni.

AÐGERÐ	ÁBYRGÐ	TÍMARAMMI
Taka saman kynjahlutföll mismunandi starfshópa. Séu þau ójöfn, er þess gætt sérstaklega við ráðningar að reyna að jafna þau.	Framkvæmdastjóri menningar og mannauðs	Lokið í febrúar ár hvert
Þess gætt að starfsauglýsing stríði ekki gegn jafnri stöðu og jöfnum rétti kynjanna á nokkurn hátt. Í auglýsingum kemur fram að tekið sé mið af jafnréttisáætlun við ráðningar.	Framkvæmdastjóri menningar og mannauðs	Við gerð auglýsinga þegar störf losna.

 

MARKMIÐ:
Allt starfsfólk skal hafa sömu möguleika til starfsþróunar.  Tryggt verði að allir, óháð kyni, njóti sömu möguleika til starfsþjálfunar og starfsþróunar sem er hugsuð til að auka hæfni í starfi eða undirbúnings öðrum störfum.

AÐGERÐ	ÁBYRGÐ	TÍMARAMMI
Starfsfólk hvatt til jafns til starfsþróunar. Ef mismunur kemur fram í greiningu, skal gera úrbótaáætlun.	Framkvæmdastjórar	Við mat á þörfum fyrir starfsþróun og gerð fræðsluáætlunar ár hvert.

 

MARKMIÐ:
Vinna á markvisst að því að jafna kynjahlutfall í nefndum og vinnuhópum

AÐGERÐ	ÁBYRGÐ	TÍMARAMMI
Við val á starfsfólki í nefndir og vinnuhópa skal gæta að kynjasamsetningu hópsins sérstaklega.	Framkvæmdastjórar, í samvinnu við jafnréttisfulltrúa	Gert við val í hópa og nefndir.

 

Samræming fjölskyldu- og atvinnulífs

ÁTVR skal gera nauðsynlegar ráðstafanir til að gera öllu starfsfólki, óháð kyni, kleift að samræma starfsskyldur sínar og ábyrgð gagnvart fjölskyldu. Þessar ráðstafanir skulu miða að því að auka sveigjanleika í skipulagningu á vinnu og vinnutíma. Taka skal tillit bæði til fjölskylduaðstæðna starfsfólks og þarfa fyrirtækisins. Þar með talið að starfsfólk eigi auðveldara með að koma til starfa eftir fæðingarorlof, foreldraorlof eða leyfi úr vinnu vegna óviðráðanlegra og brýnna fjölskylduaðstæðna.

Starfssemi ÁTVR krefst þess að starfsfólk sinni verkefnum sínum á ýmsum tímum dagsins og ársins. Með það að leiðarljósi er skipulag vinnutíma starfsfólks og starfshlutföll skipulögð þannig að síður myndist togstreita á milli einkalífs og vinnu og jafnvægi þar á milli sé eins og best verður á kosið. Markvisst stefnir ÁTVR að draga úr yfirvinnu starfsfólks eins og kostur er með hagkvæmu skipulagi vinnunnar. Kynna skal starfsfólki stefnu fyrirtækisins varðandi sveigjanleika, svo það hafi tök á að semja um slíka vinnutilhögun.

 

MARKMIÐ:
Skipulag vinnutíma skal vera fyrirsjáanlegt, þannig að hægt sé að samhæfa fjölskyldulíf og starf. 

AÐGERÐ	ÁBYRGÐ	TÍMARAMMI
Starfsfólk ÁTVR skal eiga kost á sveigjanlegum vinnutíma eftir því sem unnt er. Þannig skal starfsfólki auðveldað að samræma fjölskylduábyrgð og starf.	Framkvæmdastjórar	Kynning fari fram við upphaf starfs og viðverustefna er í Gæðahandbók
Vinnufyrirkomulag skráð í MTP fyrir Dreifingamiðstöð og Vínbúðir	Daglegir stjórnendur	Skráð á fjögurra vikna fresti fyrir næstu 8-12 vikur

 

 

MARKMIÐ:
Að ýta undir að báðir foreldrar nýti þann rétt sem þeir eiga til foreldra- og fæðingarorlofs og leyfis vegna veikinda barna.

AÐGERÐ	ÁBYRGÐ	TÍMARAMMI
Kynin séu til jafns hvött til að nýta sér réttindi sín til foreldra- og fæðingarorlofs. Réttur til leyfis vegna veikinda barna aðgengilegur og beint til allra kynja.	Daglegir stjórnendur, svið menningar og mannauðs.	Þegar væntanleg fæðing er tilkynnt, eða þörf vegna veikinda eða aðrar fjölskylduástæður koma upp.

 

MARKMIÐ:
Draga úr yfirvinnu og sjá til þess að hún standi  öllum, óháð kyni, til boða og taki mið af fjölskylduaðstæðum.

AÐGERÐ	ÁBYRGÐ	TÍMARAMMI
Skipulag vinnutíma skal taka mið af því að ekki verði um óeðlilega mikla yfirvinnu að ræða hjá starfsfólki.	Daglegir stjórnendur.	Við skipulagningu vinnu.

 

Einelti, kynbundið ofbeldi, kynbundin áreitni og kynferðisleg áreitni

Allt starfsfólk á rétt á því að komið sé fram við það af virðingu. Jafnframt skal starfsfólk ávallt sýna samstarfsfólki kurteisi og virðingu í samskiptum. Einelti, kynbundið ofbeldi, kynbundin áreitni og kynferðisleg áreitni verða undir engum kringumstæðum liðin á vinnustaðnum. Meðvirkni starfsfólks í slíkum málum  er óásættanleg.

Skilgreining á einelti styðst við reglugerð nr. 1009/2015 en þar segir í 3. gr.:

Einelti: Síendurtekin hegðun sem almennt er til þess fallin að valda vanlíðan hjá þeim sem fyrir henni verður, svo sem að gera lítið úr, móðga, særa eða ógna viðkomandi eða að valda honum ótta. Skoðanaágreiningur eða ágreiningur vegna ólíkra hagsmuna fellur ekki hér undir.

Farið er eftir verklagsreglu í gæðahandbók í viðbrögðum við einelti: 03.01.11 . Áætlun ÁTVR gegn einelti, kynferðislegri áreitni, kynbundinni áreitni og ofbeldi.
 

Kynbundið ofbeldi er skilgreint svo í 2. gr. laga um jafna stöðu og jafnan rétt kynjanna nr. 150/2020:

Ofbeldi á grundvelli kyns sem leiðir til eða gæti leitt til líkamlegs, kynferðislegs eða sálræns skaða eða þjáninga þess sem fyrir því verður, einnig hótun um slíkt, þvingun eða handahófskennda sviptingu frelsis, bæði í einkalífi og á opinberum vettvangi.

 

Kynbundin áreitni er skilgreind svo í 2. gr. laga um jafna stöðu og jafnan rétt kynjanna nr. 150/2020:

Hegðun sem tengist kyni þess sem fyrir henni verður og hefur þann tilgang eða þau áhrif að misbjóða virðingu viðkomandi og skapa aðstæður sem eru ógnandi, fjandsamlegar, niðurlægjandi, auðmýkjandi eða móðgandi fyrir viðkomandi.

 

Kynferðisleg áreitni er skilgreind svo í 2. gr. laga um jafna stöðu og jafnan rétt kynjanna nr. 150/2020:

Hvers kyns kynferðisleg hegðun sem hefur þann tilgang eða þau áhrif að misbjóða virðingu þess sem fyrir henni verður, einkum þegar hegðunin leiðir til ógnandi, fjandsamlegra, niðurlægjandi, auðmýkjandi eða móðgandi aðstæðna. Hegðunin getur verið orðbundin, táknræn og/eða líkamleg.

 

MARKMIÐ:
Einelti, kynbundið ofbeldi, kynbundin áreitni og kynferðisleg áreitni eru ekki liðin hjá  ÁTVR.

AÐGERÐ	ÁBYRGÐ	TÍMARAMMI
Verklagsreglu í gæðahandbók er fylgt þegar ábending berst um einelti, kynbundið ofbeldi, kynbundna áreitni eða kynferðislega áreitni. Verklagsreglan skal vera öllum aðgengileg og kynnt við upphaf starfs. 03.01.11  Áætlun ÁTVR gegn einelti, kynferðislegri áreitni, kynbundinni áreitni og ofbeldi	Framkvæmdastjórar og daglegir stjórnendur.	Áætlun og verklagsreglan 03.01.11 Áætlun ÁTVR gegn einelti, kynferðislegri áreitni, kynbundinni áreitni og ofbeldi er kynnt nýju starfsfólki við upphaf starfs og þegar ábendingar koma fram um slíkt.

 

MARKMIÐ:
Fræða starfsfólk um kynbundið ofbeldi, kynbundna áreitni og kynferðislega áreitni.

AÐGERÐ	ÁBYRGÐ	TÍMARAMMI
Fyrirlestur um efnið settur í fræðsluskyldu starfsfólks	Framkvæmdastjóri menningar og mannauðs	Ekki sjaldnar en annað hvert ár.

 

Greining tölfræðiupplýsinga

Við alla upplýsingaöflun, úrvinnslu og miðlun skal ÁTVR, eins og mögulegt er,  greina tölfræðilegar upplýsingar eftir kynjum, eftir því sem þýðingu hefur og ekki stangast á við persónuverndarhagsmuni, sbr. 29. gr. Laga um jafna stöðu og jafnan rétt kynjanna nr. 150/2020.

MARKMIÐ:
Að tölfræði-upplýsingar séu greindar eftir kyni.

AÐGERÐ	ÁBYRGÐ	TÍMARAMMI
Liður í jafnréttis-starfi ÁTVR verði  greining eftir kyni í GRI sjálfbærnivísum í ársskýrslu þar sem því er við komið. Meta í kjölfarið hvort úrbóta sé þörf.	Framkvæmdastjórar, og jafnréttisfulltrúi.	Árlega í ársskýrslu ÁTVR, á bilinu mars-maí.

 

 

Eftirfylgni

Jafnréttisáætlun þessa ber að endurskoða á þriggja ára fresti. Árlega skal fara yfir markmið, aðgerðir og niðurstöður verkefna með framkvæmdastjórum og helstu stjórnendum.

MARKMIÐ:
Sannreyna hvort jafnréttisáætlun skili tilætluðum árangri. Meta hvort markmið áætlunar séu raunhæf. 

AÐGERÐ	ÁBYRGÐ	TÍMARAMMI
Gera úttekt á markmiðum, skrá að hvaða marki þeim hefur verið náð, leggja mat á raunhæfi og skila greinagerð þess efnis til stjórnenda.	Framkvæmdastjórar í samvinnu við jafnréttisfulltrúa.	Lokið í apríl ár hvert.

 

MARKMIÐ:
Jafnréttisáætlun þessi er í sífelldri þróun.

AÐGERÐ	ÁBYRGÐ	TÍMARAMMI
Endurskoðun og þróun áætlunar með hliðsjón af reynslu og fyrirliggjandi greiningum.	Framkvæmdastjórar í samvinnu við jafnréttisfulltrúa.	Lokið 3 mánuðum áður en gildistími eldri áætlunar rennur út.

 

 

Hlutverk og verkefni jafnréttisfulltrúa

Jafnréttisfulltrúi skal fylgja jafnréttismarkmiðum og áætlun fyrirtækisins eftir og vera ráðgefandi fyrir stjórnendur og starfsfólk. Jafnréttisfulltrúi skal árlega gera úttekt á framkvæmd þessarar áætlunar og skila greinagerð um hversu vel hefur tekst til.

Jafnréttisfulltrúi skal vinna eftir þeim verkefnum sem tiltekin eru í áætlun og getur skipað til þess nefnd úr hópi stjórnenda, mannauðssviðs og annars starfsfólks sér til aðstoðar. Gæta skal jafnréttis við skipun nefndarinnar. Jafnréttisfulltrúi skal vera tilnefndur af framkvæmdaráði og skipaður af forstjóra til tveggja ára í senn.

Gildissvið

Jafnréttisáætlun þessi er í gildi fyrir allt starfsfólk ÁTVR.

                                                                                                 Jafnréttisáætlunin er í gildi frá 1. febrúar 2025